Ֆիզիկայի բնագավառում 2025 թվականի Նոբելյան մրցանակը շնորհվել է Ջոն Քլարքին, Միշել Դևորեին և Ջոն Մարտինիսին՝ քվանտային մեխանիկայի տարօրինակ երևույթները մակրոսկոպիկ մակարդակի բերելու համար։
Ի՞նչ են հայտնագործել գիտնականները
1984-85 թվականներին Կալիֆորնիայի համալսարանում նրանք կառուցել են գերհաղորդիչ էլեկտրական շղթա, որը գործել է որպես մեկ հսկայական մասնիկ։ Փորձարկումը ցույց է տվել.
- Քվանտային թունելավորում – համակարգը կարողանում էր «անցնել պատից», կարծես խոչընդոտ չկար
- Էներգիայի քվանտացում – համակարգը կլանում և արտանետում էր էներգիա միայն որոշակի չափաբաժիններով
Ինչու՞ է սա կարևոր
Մինչ այդ փորձարկումները քվանտային երևույթները դիտվում էին միայն միկրոսկոպիկ մասնիկների մակարդակում։ Նոբելյան դափնեկրները ապացուցել են, որ միլիարդավոր մասնիկներ կարող են միասին վարվել որպես մեկ քվանտային համակարգ, որը կարելի է ձեռքով բռնել։
Գործնական կիրառություն
Այս հայտնագործությունը հիմք է դարձել քվանտային համակարգիչների զարգացման համար։ Մարտինիսը հետագայում օգտագործել է հենց այս էներգիայի քվանտացումը՝ ստեղծելով քվանտային բիթեր՝ ապագա քվանտային համակարգիչների տեղեկատվական միավորները։
