Քաղաքական մեկնաբան Հակոբ Բադալյանը «Ֆեյսբուքի» իր էջում գրել է.
«Պուտինին կարող ենք ինչ ասես ասել, բայց մեր գլխավոր խնդիրը իրավիճակը հասկանալու փորձն է, որովհետև լուծումներ հնարավոր է գտնել այդպես, այլ ոչ՝ ինչ ասես ասելով:
Ըստ այդմ, մինչ «վաշինգտոնյան» տարբերակի մասին Պուտինի խոսքը, այդ նույն բանը գործնականում ասել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ամիսներ առաջ խորհրդարանի իր հայտնի ելույթում, որը վերաբերում էր «նշաձողը իջեցնելուն»: Եվ նկատենք՝ այդ ելույթը ողջունել են թե ԱՄՆ-ն, թե Եվրամիությունը: Իսկ ի՞նչ է նշանակում իջեցնել պահանջի նշաձողը, եթե ոչ՝ դիտարկել Արցախը Ադրբեջանի կազմում:
Իսկ ի՞նչն է խանգարում, օրինակ, Վաշինգտոնին, որևէ պատասխանատու պաշտոնյայի, թեկուզ՝ պետքարտուղարության պաշտոնական ներկայացուցչի մակարդակով, հստակ հայտարարել, որ Պուտինը ստում է կամ մանիպուլացնում, և «վաշինգտոնյան» տարբերակը չի ենթադրում Արցախ Ադրբեջանի կազմում:
Ենթադրում եմ՝ հնարավոր արձագանքը կարող է լինել գոյություն ունեցող ստանդարտի շրջանակում՝ մոտավոր հետևյալ տրամաբանությամբ, թե Հայաստանն ու Ադրբեջանը իրենք են որոշում կարգավորման տարբերակը, այլ ոչ թե առաջարկում է Վաշինգտոնը: Դա իհարկե կլինի «հեքիաթ», որովհետև Հայաստանն ու Ադրբեջանը իրենք երբեք չեն գալու որոշման՝ նվազագույնը այն պարզ պատճառով, որ խնդիրը ունի աշխարհաքաղաքական խորքային համատեքստ և առնչվում է ոչ թե Հայաստանի ու Ադրբեջանի, այլ գերտերությունների և ուժային կենտրոնների ճակատագրերին:
Պուտինի հայտարարությունն այստեղ առաջացնում է այլ հարց: Եթե «վաշինգտոնյանը» ենթադրում է Արցախն Ադրբեջանի կազմում, ապա նշանակու՞մ է դա, որ «ռուսական» տարբերակը ենթադրում է հակառակը: Առավել ևս այն դեպքում, երբ Պուտինը դեռ 2020 թվականի նոյեմբերին հայտարարում էր, թե «միջազգային իրավունքի տեսանկյունից Լեռնային Ղարաբաղն Ադրբեջանի մաս է»:
Այստեղ սակայն պետք է նկատել նաև, որ նույն Պուտինը այդ նույն՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին օրեր անց հաջորդած հարցազրույցում խոսում էր, որ կարգավիճակի հարցը ներկայումս քննարկելիք չէ, պետք է լուծել այլ հարցեր, մասնավորապես՝ հումանիտար, հաղորդակցային, հետո ավելի նպաստավոր մթնոլորտում քննարկել կարգավիճակը:
Ռուսաստանը գործնականում այս գիծը պահում է մշտապես և հայտարարում այդ մասին պարբերաբար, որ այժմ չկա կարգավիճակի հարց քննարկելու հնարավորություն: Սրա հետ հնարավոր է չհամաձայնել մի դեպքում՝ եթե դու համաձայնում ես Արցախը Ադրբեջանի կազմում տեսնելու տարբերակի հետ: Եթե մենք համաձայն ենք դրան, ապա նույնիսկ այս դեպքում հարցը լուծելը խիստ կասկածելի է, որովհետև ենթադրվում է տևական ու բարդ գործընթաց, քանի որ Բաքուն գոնե հրապարակային մակարդակում կարծես թե պատրաստ է առավելագույնը «մշակութային ինքնավարության» նման մի բանի, և ավելին կորզելու համար անգամ կլինի շատ տևական գործընթացի կարիք:
Եթե մենք դրան համաձայն չենք, ապա այստեղ ռուսական տարբերակը նվազագույն անհրաժեշտն է, քանի որ այն փաստացի Արցախն Ադրբեջանի կազմում լինելուն «չհամաձայնելու» տարբերակն է, այսինքն ցանկացած կարգավիճակի հարց բաց պահելու տարբերակը:
Եվ այստեղ հարկ է «միջազգային իրավունքի տեսանկյունից Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի մաս է» ձևակերպմանը նայել մեկ այլ տրամաբանության ներքո: Պուտինը խոսում է մի «իրավունքի» մասին, որն ինքը դրել է կասկածի տակ: Այսինքն, նա հղում է անում մի բանի, որն ինքը խախտել է բացահայտորեն, և սա լավ է պատկերացնում Ալիևը:
Պարզ է, որ Ռուսաստանն այդ տարբերակով մեզ չէ, որ ուզում է անել լավություն, այլ ուզում է լուծել իր ռազմավարական խնդիրը Կովկասում: Միաժամանակ պարզ է, որ Վաշինգտոնի նպատակն էլ մեզ լավություն անելը չէ, այլ Կովկասին առնչվող իր խնդիրները լուծելը:
Այս հարցերն է, որ պետք է մանրամասն ու հանգամանալից քննարկի հայ հասարակական-քաղաքական հանրույթը, այլ ոչ թե Պուտինի՝ չար, իսկ Բայդենի՝ բարի, ՌԴ՝ սև կամ ԱՄՆ՝ սպիտակ լինելը: Որովհետև սրանք լրջագույն հարցեր են, որոնց վերաբերյալ քննարկումների «տրենդները» պետք է ձևավորվեն ոչ թե ֆեյսբուքյան կամ յութուբյան «կապիտալիզացիայի», այլ լրջագույն քաղաքական զննության կանոններով»: