Ֆերմերային տնտեսությունների, ազգային ագրարային համալսարանի և էկոնոմիկայի նախարարության մասնակցությամբ մայիսի 24-ին հիմնադրվեց Հայաստանի տոհմային ոչխարաբույծների ասոցիացիան։ ICARE հիմնադրամի համակարգմամբ, ԵՄ «Կանաչ գյուղատնտեսության նախաձեռնություն Հայաստանում» (EU-GAIA) ծրագրի շրջանակում, որը ֆինանսավորվում է Եվրամիության և համաֆինանսավորվում Ավստրիական զարգացման համագործակցության կողմից, Հայաստանի տոհմային ոչխարաբույծների ասոցիացիայի համար մշակվել է զարգացման ռազմավարություն։ Ծրագիրը համատեղ իրականացվում է Ավստրիական զարգացման գործակալության և ՄԱԶԾ-ի կողմից։

Հայաստանի տոհմային ոչխարաբույծների ասոցիացիան զբաղվելու է Հայաստանի տոհմային ոչխարաբուծության ոլորտում առկա մի շարք խնդիրներ վերհանմամբ՝ խթանելով ֆերմերային տնտեսությունների ներկայացուցիչների կրթմանը, վերապատրաստմանը, մրցունակ շուկայում ինտեգրվելուն և որակյալ արտադրանք ստանալուն։

Ֆերմեր Մհեր Կիրակոսյանը Սարահարթ գյուղից է։ Radar Armenia-ի հետ զրույցում պատմեց, որ անդամագրվել է նորաստեղծ ասոցիացիային, իսկ անցած տարվանից մասնակցում է ծրագրին՝ նպատակ ունենալով մեծացնել ֆերման ու ավելի լայն թափով զարգացնել ոչխարաբուծությունը, հատկապես, որ ծրագրի շնորհիվ հնարավորություն է ստացել դրսից ներմուծված ոչխարներին խաչասերել տեղականի հետ և ստանալ ավելի մսատու ցեղատեսակներ, որոնք պահանջված են ռեստորաններում․ «Այս պահին խաչասերման արդյունքում հարյուր գլուխ ոչխար ունենք։ Ի տարբերություն մեր տեղական ոչխարների՝ խաչասերվածներն ավելի կարճ ժամանակում ավելի շատ քաշ են հավաքում։ Օրինակ, եթե տեղական ոչխարը 6 ամսականում տալիս է 15 կգ միս, խաչասերվածը տալիս է 18-20 կգ»։

Ֆերմերի խոսքով՝ ԵՄ «Կանաչ գյուղատնտեսության նախաձեռնություն Հայաստանում» ծրագրի մասին իմացել է գյուղապետարանից․ «Անցած տարվանից ենք իմացել, մասնակցել ենք։ Այնուհետ մեզ տրամադրել են 12 գլուխ ոչխար։ Ֆրանսիայից ներմուծված ոչխարները խաչասերել ենք մեր տեղական «Բարբաս» ցեղատեսակի հետ։ Այս տարի կարողացել ենք 60-70 գլուխ ոչխար ստանալ, մոտ 30-35 գլուխ էլ անցած տարի»։

Ֆերմերագործության զարգացման առումով Կիրակոսյանը բարձր է գնահատում ծրագրի նշանակությունը․ «Ներմուծված ոչխարների միսը շատ բարձր որակի է, որը ներկայումս 7000-7500 դրամի սահմաններում ռեստորանները վերցնում են։ Հիմա վաճառքի ոչխար չունեմ։ Հիմնադրվել է տոհմային ոչխարաբույծների ասոցիացիան, բայց դեռ չեմ հասցրել ներկայացնել, թե ինչ ունեմ, քանի որ թղթաբանություն պետք է կազմեմ։ Ժամանակ պիտի գտնեմ՝ գործը գլուխ բերելու։ Ասոցիացիային ներկայացնելուց հետո պատրաստվում եմ վաճառքի հանել միսը։ Անցած տարի ոչխար ունեցել եմ, բայց չեմ ուզել վաճառել, իսկ ծրագրին մասնակցած այլ ֆերմերներ վաճառել են և գոհ են եղել արդյունքներից»,- պատմում է ֆերմերը։ 

Կիրակոսյանն այս պահին 350 գլուխ ոչխար ունի։ Ֆրանսիայից ներկրված արուներին պահում են, որպեսզի մեծացնեն ֆերման, հետո առատորեն վաճառեն միսը, հատկապես, որ 600 մ² տարածքով ֆերմայի շինարարության աշխատանքները 2020-ին են ավարտել։ Ասում է՝  այս ծրագիրը բավականին շահեկան նշանակություն ունի ֆերմերային տնտեսությունը զարգացնելու համար։

Հայկ Մագոյան