Երկու տարի առաջ այս օրը՝ 2023թ. սեպտեմբերի 20-ին Արցախի տեղեկատվական շտաբը ադրբեջանական հարձակումից ու թեժ մարտերից մեկ օր անց հայտարարություն տարածեց՝ տեղեկացնելով, որ ընդունում են կրակի դադարեցման վերաբերյալ ռուսական խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության առաջարկությունը։
Բացի այդ, Արցախի իշխանությունը հայտարարեց, որ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել՝ «ռուսական զորակազմի տեղակայման վայրից հանել Հայաստանի զինված ուժերի մնացյալ ստորաբաժանումները, լուծարել և ամբողջությամբ զինաթափել Արցախի պաշտպանության բանակը, ինչպես նաև դուրս բերել ծանր զինտեխնիկան Լեռնային Ղարաբաղից՝ այն արագորեն ոչնչացնելու նպատակով»։
Radar Armenia-ն ներկայացնում է այդ օրվա հայտարարությունը.
«Սեպտեմբերի 19-ից Ադրբեջանի Հանրապետությունը հռթիրահրետանային և ավիացիոն զանգվածային հարվածներ հասցնելուն զուգընթաց անցել է լայնածավալ հարձակման Արցախի Հանրապետության հետ շփման գծի ողջ երկայնքով։
Ադրբեջանի ԶՈՒ գործողությունների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ առաջադրված է Արցախը մասնատելու և նրա կենսունակությանն անդառնալի վնաս հասցնելու խնդիր։ Երկու օր տևած համառ մարտերի ընթացքում Արցախի ԶՈւ ստորաբաժանումները հերոսաբար պաշտպանում են կենդանի ուժով և զինտեխնիկայով մի քանի անգամ գերազանցող թշնամուց՝ պատճառելով նրան մեծագույն կորուստներ:
Դժբախտաբար, կորուստներ և վիրավորներ ունի նաև արցախյան կողմը, իսկ որոշ հատվածներում թշնամուն հաջողվել է մխրճվել ՊԲ մարտական դիրքեր, տիրանալ մի շարք բարձունքների և ռազմավարական ճանապարհային հանգույցների:
Ստեղծված իրադրությունում անբավարար են միջազգային հանրության գործողությունները՝ պատերազմի դադարեցման և իրավիճակի հանգուցալուծման ուղղությամբ:
Հաշվի առնելով այս ամենը Արցախի Հանրապետության իշխանություններն ընդունում են ռուսական խաղաղապահ առաքելություն իրականացնող զորակազմի հրամանատարության առաջարկությունը՝ կրակի դադարեցման վերաբերյալ:
1. ԼՂ-ում տեղակայված ՌԴ խաղաղապահ զորակազմի հրամանատարության միջնորդությամբ ձեռք է բերվել 2023 թվականի սեպտեմբերի 20-ին, ժամը 13:00-ից լիակատար հրադադարի մասին պայմանավորվածություն։
2. Ձեռք է բերվել համաձայնություն՝ ռուսական խաղաղապահ զորակազմի տեղակայման գոտուց Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի մնացած ստորաբաժանումներն ու զինծառայողները դուրս բերելու վերաբերյալ, ինչպես նաև ԼՂ պաշտպանական բանակը զինված կազմավորումների ապագոյացման և լիակատար զինաթափելու, ծանր տեխնիկայի ու զենքի դուրսբերման և դրանց արագ ոչնչացման համաձայնություն։
3. Ադրբեջանի սահմանադրության շրջանակներում Լեռնային Ղարաբաղի հայերի վերաինտեգրման, նրանց իրավունքների և անվտանգության ապահովման, ինչպես նաև Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության կենսագործունեության ապահովման հետ կապված, Ադրբեջանի կողմից առաջադրված հարցերը, ըստ ձեռք բերված պայմանավորվածության, կքննարկվեն տեղական հայկական բնակչության ներկայացուցիչների և Ադրբեջանի Հանրապետությունի կենտրոնական իշխանությունների ներկայացուցիչների միջև կայանալիք հանդիպմանը, որը տեղի կունենա 2023 թվականի սեպտեմբերի 21-ին Եվլախ քաղաքում, ինչպես նաև հետագա հանդիպումների ընթացքում։
ԱՀ նախագահի աշխատակազմի ՏԳՎ
***
С 19 сентября Азербайджанская Республика начала широкомасштабное наступление вдоль линии соприкосновения с Республикой Арцах, нанося при этом массированные ракетно-артиллерийские и авиационные удары.
Анализ действий Вооружённых сил Азербайджана показывает, что поставлена задача разделить Арцах и нанести непоправимый ущерб его жизнеспособности. В течение двух дней упорных боев подразделения Вооруженных сил Арцаха героически оборонялись от противника, превосходившего в несколько раз в живой силе и военной технике, нанеся ему большие потери.
К сожалению, у арцахской стороны есть жертвы и раненные. На некоторых участках противнику удалось прорваться к боевым позициям Армии обороны, взять под свой контроль ряд высот и стратегических дорожных узлов.
В сложившейся ситуации действия международного сообщества в направлении прекращения войны и урегулирования ситуации недостаточны.
Учитывая все это, власти Республики Арцах принимают предложение командования российской миротворческой миссии по прекращению огня.
***
1. При посредничестве командования российского миротворческого контингента, дислоцированного в Нагорном Карабахе, была достигнута договоренность о полном прекращении боевых действий с 13:00 20 сентября 2023 года.
2. Достигнуто соглашение о выводе оставшихся подразделений и военнослужащих Вооруженных сил Республики Армения из зоны развертывания российского миротворческого контингента и расформировании и полное разоружение вооруженных формирований “aрмии обороны Нагорного Карабаха” и вывода тяжелой техники и вооружений с территории Нагорного Карабаха с целью их скорейшей утилизации.
3. Вопросы, поставленные Азербайджанской стороной о реинтеграции, обеспечении прав и безопасности армян Нагорного Карабаха, а так же вопросы обеспечения жизнедеятельности населения Нагорного Карабаха в рамках Конституции Азербайджана, согласно достигнутой договоренности будут обсуждаться на встрече между представителями местного армянского населения и представителями центральных властей Азербайджанской Республики, которая состоится в городе Евлах 21 сентября 2023 года и в ходе последующих встреч».
