1944 թվականի օգոստոսի 26-ին ֆրանսիացի գեներալ Շառլ դը Գոլը գլխավորեց հաղթական երթը՝ նացիստական օկուպացիայից ազատագրված Փարիզում։
Օգոստոսի 25-ին Փարիզն ազատագրվեց նացիստական օկուպացիայից։ Այդ օրը գերմանական կայազորի հրամանատար, գեներալ Դիտրիխ ֆոն Շոլցը (Dietrich von Choltitz) ստորագրեց քաղաքի հանձնման ակտը։ Սակայն մայրաքաղաքում դեռ մնում էին գերմանացի զինվորների ու դիպուկահարների փոքր խմբեր, որոնք չէին ենթարկվել հանձնման հրամանին։ Մթնոլորտը միաժամանակ լի էր ազատագրության ցնծությամբ և վտանգավոր լարվածությամբ։
Հաջորդ օրը՝ օգոստոսի 26-ին, Ազատ Ֆրանսիայի առաջնորդ և ժամանակավոր կառավարության ղեկավար Շառլ դը Գոլը, չնայած դիպուկահարների սպառնալիքին, գլխավորեց հաղթական երթը Փարիզի փողոցներով։ Այս իրադարձությունը դարձավ ոչ միայն ռազմական, այլև քաղաքական ու խորհրդանշական նշանակություն ունեցող շրջադարձային պահ Ֆրանսիայի համար։
Դը Գոլի հիմնական նպատակը միայն հաղթանակի տոնակատարությունը չէր։ Նա ձգտում էր հաստատել օրինական պետական իշխանություն և կանխել դաշնակիցների՝ ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի ծրագրերը Փարիզում ստեղծելու ռազմական վարչակարգ (AMGOT)։ Դը Գոլը վճռականորեն մերժեց այդ գաղափարը՝ պահպանելով Ֆրանսիայի ինքնիշխանությունը։
Առավոտյան դը Գոլն ուղևորվեց դեպի Աստղի հրապարակ (այժմ՝ Շառլ դը Գոլի հրապարակ)։ Հաղթական կամարի մոտ նա վառեց Անհայտ զինվորի գերեզմանի հավերժական կրակը, որը մարվել էր օկուպացիայի տարիներին։
Այնուհետև դը Գոլը անձամբ գլխավորեց երթը դեպի Ելիսեյան դաշտեր։ Հասնելով Աստվածամոր տաճար՝ հնչեցին կրակոցներ։ Մինչ օրս պարզ չէ՝ դրանք գերմանացի դիպուկահարների՞, թե՞ ֆրանսիացի կոլաբորացիոնիստների գործն էին։ Տաճարում խուճապ սկսվեց, բայց դը Գոլը պահպանեց հանգստություն ու շարունակեց քայլել դեպի խորան՝ առանց վախի նշույլի։ Այս պահը դարձավ նրա անձնական խիզախության և ազգային առաջնորդի կերպարի խորհրդանիշ։
Դը Գոլի մերձավորներից Ժորժ Բիդոն հիշում էր.
«Մենք մտանք տաճար։ Այն լեփ-լեցուն էր մարդկանցով, որոնք երգում էին “Te Deum”-ը։ Հանկարծ հնչեցին կրակոցներ՝ սրահի ներսից կամ վերնամասից։ Մարդիկ խուճապահար գետնին էին նետվում։ Միայն մեկ մարդ մնաց կանգնած՝ անշարժ, ասես արձան։ Դա դը Գոլն էր։ Նա նույնիսկ գլուխը չխոնարհեց։ Շարունակեց քայլել դեպի խորան, կարծես ոչինչ չէր պատահել։ Նրա հանգստությունն անհավանական էր։ Այդ պահին մենք բոլորս հասկացանք, թե ինչպիսի մարդ է նա»։
Ինքը՝ դը Գոլը, իր հուշերում գրել է.
«Ես ուղևորվում էի դեպի տաճար։ Հանկարծ ներսում կրակոցներ հնչեցին։ Մարդիկ գետնին էին ընկնում կամ թաքնվում նստարանների տակ։ Ես շարունակեցի իմ ճանապարհը, և արարողությունն ավարտվեց առանց ընդհատման»։
Այս երթը պարզապես ռազմական շքերթ չէր, այլ խորիմաստ քաղաքական ու խորհրդանշական իրադարձություն։ Այն մի քանի հիմնական նպատակ ուներ․
Ֆրանսիական պետականության վերականգնում։
Դը Գոլը ցույց տվեց, որ Ֆրանսիան, որը չորս տարի օկուպացված էր և ազատագրվեց դաշնակիցների օգնությամբ, այլևս ինքնուրույն ուժ է։ Նա կանխեց դաշնակիցների ռազմական վարչակարգի հաստատումը՝ պաշտպանելով երկրի անկախությունը։
Օրինական իշխանության հաստատում։
Երթը ցույց տվեց, որ դը Գոլի գլխավորած Ժամանակավոր կառավարությունն է Ֆրանսիայի միակ օրինական իշխանությունը։ Այս քայլը միավորեց Դիմադրության տարբեր ուժեր և կանխեց հետպատերազմյան ներքին ճգնաժամը կամ կոմունիստական ուժերի կողմից իշխանության զավթման փորձերը։
Ազգային հոգեբանության վերականգնում։
Ելիսեյան դաշտերով երթը վերականգնեց ազգային արժանապատվությունն ու հպարտությունը՝ ջնջելով 1940 թվականի պարտության և օկուպացիայի նվաստացման զգացումը։
Ազատագրման օրերի լարվածությունը, սակայն, շարունակվեց նաև հաջորդող օրերին։
Երթից 3 օր անց՝ 1944 թ. օգոստոսի 29-ին, երբ դը Գոլը ելույթ էր ունենում Սահմանադրության հրապարակում (Place de la Concorde), Hotel de Crillon-ի մոտակա շենքի տանիքից գերմանացի դիպուկահարը կրակեց նրա ուղղությամբ։
Դիպուկահարը վրիպեց և անմիջապես ոչնչացվեց պատասխան կրակոցով։
Չնայած միջադեպին Դը Գոլը, սակայն, չդադարեց իր խոսքը․ նա հանգիստ ավարտեց ելույթը և միայն դրանից հետո հեռացավ բեմից։
Օգոստոսի 26-ի երթն ու օգոստոսի 29-ի կրակոցը դարձան խորհրդանշական դրվագներ։ Դրանք ընդգծեցին ոչ միայն Փարիզի ազատագրումը, այլև դը Գոլի վճռականությունը՝ վերականգնելու Ֆրանսիայի անկախությունը, կանխելու դաշնակիցների ռազմական վարչակարգի հաստատումը և վերադարձնելու ֆրանսիացիներին ազգային արժանապատվությունն ու հպարտությունը։
