100 տարեկանում կյանքից հեռացավ ԱՄՆ 39-րդ նախագահ Ջիմի Քարտերը։
Radar Armenia-ն ներկայացնում է Քարտերի՝ 1979թ. հուլիսի 15-ի ելույթից հատվածներ․
«Ես ուզում եմ այս երեկո ձեզ հետ խոսել մի թեմայի շուրջ, որը նույնիսկ ավելի լուրջ է, քան էներգետիկան կամ գնաճը: Ես հիմա ուզում եմ ձեզ հետ խոսել ամերիկյան ժողովրդավարության հիմնարար սպառնալիքի մասին: Ես նկատի չունեմ մեր քաղաքական ու քաղաքացիական ազատությունները․ դրանք կպահպանվեն։ Եվ ես նկատի չունեմ Ամերիկայի արտաքին ուժը, մի երկիր, որն այսօր գտնվում է համաշխարհային խաղաղության վիճակում՝ անզուգական տնտեսական և ռազմական հզորությամբ:
Սպառնալիքը գրեթե անտեսանելի է սովորական հարաբերություններում: Դա վստահության ճգնաժամն է։ Սա ճգնաժամ է, որը հարվածում է մեր կամքի սրտին, հոգուն և ոգուն: Այս ճգնաժամը մենք կարող ենք տեսնել մեր կյանքի իմաստի վերաբերյալ աճող կասկածների և մեր ազգի համար նպատակի միասնության կորստի մեջ: Ապագայի նկատմամբ մեր վստահության քայքայումը սպառնում է ոչնչացնել Ամերիկայի սոցիալական և քաղաքական կառուցվածքը: Վստահությունը, որ մենք միշտ ունեցել ենք, պարզապես ինչ-որ ռոմանտիկ երազանք կամ ասացվածք չէ փոշոտ գրքում, որը կարդացել ենք միայն հուլիսի 4-ին: Դա գաղափար է, որը հիմնել է մեր ազգը և առաջնորդել մեր զարգացումը: Ապագայի նկատմամբ վստահությունը պահպանում էր մնացած ամեն ինչ՝ պետական ինստիտուտները և մասնավոր ձեռներեցությունը, մեր ընտանիքները և Նահանգների սահմանադրությունը:
Վստահությունը սահմանում էր մեր ընթացքը և ծառայում էր որպես կապող օղակ սերունդների միջև: Մենք միշտ հավատացել ենք առաջընթաց կոչվածին։ Մենք միշտ հավատացել ենք, որ մեր երեխաների օրերն ավելի լավն են լինելու, քան մեր օրերը: Մեր ժողովուրդը կորցնում է հավատը ոչ միայն բուն կառավարության, այլև քաղաքացիների՝ ժողովրդավարության բարձրագույն կառավարիչ և ձևավորող լինելու ունակության նկատմամբ: Որպես ժողովուրդ, մենք գիտենք մեր անցյալը և հպարտանում ենք նրանով: Մեր առաջընթացը Ամերիկայի, նույնիսկ աշխարհի կենդանի պատմության մի մասն էր: Մենք միշտ հավատացել ենք, որ մաս ենք կազմում մարդկության մեծ շարժման, որը կոչվում է ժողովրդավարություն, որը ներգրավված է ազատության որոնման մեջ, և այդ հավատը միշտ ամրապնդել է մեզ մեր նպատակի մեջ:
…Մեր երկրի պատմության մեջ առաջին անգամ մեր ժողովրդի մեծ մասը կարծում է, որ հաջորդ հինգ տարիները ավելի վատն են լինելու, քան վերջին հինգ տարիները: Մեր ժողովրդի երկու երրորդը նույնիսկ չի քվեարկում։ Ամերիկացի աշխատողների արտադրողականությունն իրականում ընկնում է, և ապագայի համար խնայելու՝ ամերիկացիների պատրաստակամությունը նվազել է արևմտյան աշխարհի մնացած ժողովուրդների համեմատ: Ինչպես գիտեք, աճում է անհարգալից վերաբերմունքը կառավարության, եկեղեցիների, դպրոցների, լրատվամիջոցների և այլ հաստատությունների նկատմամբ: Դա երջանկության կամ մխիթարության ուղերձ չէ, բայց դա ճիշտ է և նախազգուշացում է:
....Մենք մեր պատմության շրջադարձային փուլում ենք։ Երկու ընտրություն կա. դրանցից մեկն այն ճանապարհն է, որի մասին ես նախազգուշացրել եմ այս երեկո, ճանապարհը, որը տանում է դեպի մասնատում և եսասիրություն: Այս ճանապարհին ընկած է ազատության սխալ գաղափարը, ուրիշների նկատմամբ որոշակի առավելություն գրավելու իրավունքը: Այս ճանապարհը լինելու է նեղ շահերի միջև մշտական կոնֆլիկտի ուղի, որն ավարտվում է քաոսով և անշարժությամբ։ Դա ձախողման ճիշտ ճանապարհն է: Մեր անցյալի բոլոր ավանդույթները, մեր ժառանգության բոլոր դասերը, մեր ապագայի բոլոր խոստումները մատնանշում են մեկ այլ ուղի, ընդհանուր նպատակի և ամերիկյան արժեքների վերականգնման ուղի: Այս ճանապարհը տանում է դեպի իրական ազատություն մեր ազգի և ինքներս մեզ համար: Մենք կարող ենք առաջին քայլերն անել այդ ճանապարհին:
.... Ես ձեզ չեմ խոստանում, որ ազատության համար այս պայքարը հեշտ կլինի։ Ես չեմ խոստանում մեր երկրի խնդիրների արագ լուծում, երբ ճշմարտությունն այն է, որ միակ ելքը համընդհանուր ջանքն է: Ես խոստանում եմ ձեզ, որ ես կառաջնորդեմ մեր պայքարը և կապահովեմ արդարություն մեր պայքարում և կապահովեմ ազնվություն: Եվ ամենից առաջ ես գործելու եմ: Մենք կարող ենք ավելի արդյունավետ կառավարել կարճաժամկետ դեֆիցիտները, և մենք դա կանենք, բայց մեր երկարաժամկետ խնդիրների համար կարճաժամկետ լուծումներ չկան:
…Վերջում ասեմ հետևյալը. ես ամեն ինչ կանեմ, բայց միայնակ չեմ անի: Թող ձեր ձայնը լսելի լինի: Ամեն անգամ, երբ հնարավորություն ունեք, մի լավ բան ասեք մեր երկրի մասին: Աստծո օգնությամբ և հանուն մեր ազգի, ժամանակն է, որ մենք միավորվենք Ամերիկայում: Եկեք միասին նվիրվենք ամերիկյան ոգու վերածնունդին: Աշխատելով մեր ընդհանուր հավատքի հետ՝ մենք չենք կարող ձախողվել»։
