Ադրբեջանա-հայկական խաղաղության բանակցություններում ներկայումս որոշակի դադար է, որը լցված է Լեռնային Ղարաբաղում տիրող իրավիճակի շուրջ սկանդալներով և վեճերով։ Երևանը և չճանաչված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության (ԼՂՀ) իշխանությունները Ադրբեջանին մեղադրում են ոչ միայն ԼՂՀ շրջափակման, այլև ցեղասպանության մեջ։ Հնչած գնահատականը կիսել է նաև Միջազգային քրեական դատարանի առաջին դատախազ Լուիս Մորենո Օկամպոն։ Սակայն Բաքուն մտադիր չէ զիջումների գնալ և հետոևաղականորեն կրկնում է, որ հարցը պետք է լուծվի իր երկրի ներսում, իսկ ղարաբաղահայությունը երկու տարբերակ ունի՝ դառնալ Ադրբեջանի քաղաքացի կամ հեռանալ։
Հայ-ադրբեջանական ինտենսիվ բանակցություններում այժմ դադար է. վերջին շփումը տեղի է ունեցել հուլիսի վերջին՝ Մոսկվայում։ Դիվանագիտական անդորրի համատեքստում հատկապես նկատելի է ներկայիս հայտարարությունների ու մեղադրանքների տարափը՝ կապված Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակի հետ։ Երևանն ու Ստեփանակերտը Ադրբեջանին մեղադրում են ԼՂՀ-ի՝ ավելի քան ութ ամիս շրջափակման մեջ։ Բաքուն հերքում է շրջափակման մեղադրանքները՝ հայտարարելով, որ Լաչինի անցակետը հիմնված է իրավական հիմքերի վրա՝ կապված այն հանգամանքի հետ, որ ոչ ոք, այդ թվում՝ Հայաստանը, չի վիճարկում ողջ Ղարաբաղի պատկանելությունը Ադրբեջանին։
Մոսկվայում իրավիճակը գնահատում են՝ «շատ ծանր», և կարծում են, որ Բաքուն պատրաստ չէ զիջումների. «Իրավիճակն ինչ-որ կերպ հանդարտեցնելու բոլոր փորձերը, որոնք ձեռնարկվում են մեր, արևմտյան ներկայացուցիչների ու միջազգային կազմակերպությունների կողմից, ոչնչի չեն հանգեցնում։ «Բաքուն չի նահանջում»,- ասում է ռուսական պետական կառույցներում «Կոմերսանտի»-ի զրուցակիցը, ով ծանոթ է տարածաշրջանում տիրող իրավիճակին՝ միաժամանակ նշելով, որ լուծումներին դիմադրում են նաև ԼՂՀ իշխանությունները։ Որպես օրինակ՝ նա հայտնել է, որ Բաքուն առաջարկել է Լեռնային Ղարաբաղին ապրանքների մատակարարման այլընտրանքային ճանապարհ՝ Աղդամի միջոցով։ Ստեփանակերտը մերժել է առաջարկը։
Ռուսական պետական կառույցներում մեր զրուցակիցը կարծում է, որ Աղդամով ճանապարհն ի վերջո կբացվի։ Նրա խոսքով, ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովն առաջարկել է տարբերակ, որին ի սկզբանե համաձայնել են թե՛ ադրբեջանական կողմը, թե՛ ղարաբաղցիները։ Դրա էությունն այն էր, որ Աղդամի ճանապարհը բացվի, սկսվի ԿԽՄԿ-ի միջոցով անհրաժեշտ ապրանքների առաքումը։ Այդ հատվածում երթևեկության մեկնարկից ուղիղ մեկ օր անց, Մոսկվայի առաջարկով, Լաչինի միջանցքով պետք է վերականգնվեր երթևեկությունը։ «Նման տարբերակը շատ բարձր մակարդակում համաձայնեցված էր»,- ասում է «Կոմերսանտի»-ի աղբյուրը։
Սակայն, ըստ նրա, Ստեփանակերտը այնուհետ պայման է դրել, որ Լաչինը պետք է բացվի ոչ թե 24 ժամ հետո, այլ անմիջապես։ Այնուհետ, ԼՂՀ-ն հայտարարեց, որ ադրբեջանական ծագման ապրանքները չպետք է առաքվեն Աղդամով, հետո սկանդալ եղավ Վագիֆ Խաչատրյանի հետ, որին ԼՂՀ իշխանությունները պահանջում էին անհապաղ ազատ արձակել։ Ի վերջո, փոխզիջումը ձախողվեց։
ԼՂՀ-ում հույս ունեն, որ Բաքվի վրա ճնշումը կմեծանա։ Իրականությունը, սակայն, այն է, որ տարածաշրջանում ազդեցության համար միմյանց հետ մրցող խաղացողներից և ոչ մեկը պատրաստ չէ Ադրբեջանի վրա բանավոր ազդեցությունից այն կողմ անցնելու: Ռուսաստանը, ԵՄ-ն և ԱՄՆ-ն զգույշ են վարվում՝ փորձելով չվնասել Բաքվի և Երևանի միջև պոտենցիալ խաղաղության պայմանագիրը, և միևնույն ժամանակ մրցում են հիմնական խաղաղարար դառնալու իրավունքի համար։
