Փոխադարձության սկզբունքով ԱՄՆ նոր մաքսատուրքերը չեն շրջանցել նաև Հայաստանից, Վրաստանից ու Ադրբեջանից ներկրվող ապրանքները։ Երեք երկրի դեպքում էլ 10-ական տոկոս աճ կա։

Radar Armenia-ն թեմայի շուրջ զրուցել է տնտեսագետ, «Ամբերդ» հետազոտական կենտրոնի փորձագետ Աղասի Թավադյանի հետ։ - 

- Որքան է կազմում ՀՀ-ից ԱՄՆ արտահանումն ընդհանուր արտահանման ծավալի մեջ։ 

- Հայաստանից արտահանումը դեպի ԱՄՆ ընդհանուրի մեջ փոքր մասն է կազմում։ 2020-22թթ․ դեպի ԱՄՆ արտահանումը մոտ 80 մլն դոլար էր, 2023թ․ իջավ մինչև 47 մլն դոլար, 2024թ․՝ 45 մլն դոլար։ Եթե 2022 թվականին դեպի ԱՄՆ Հայաստանից արտահանումը կազմել է ընդհանուրի 2-3%-ը, ապա 2024 թվականին ընդամենը 0.4%-ն է եղել։

- Հայաստանը հիմնականում ի՞նչ ապրանքներ է արտահանում դեպի ԱՄՆ։

-Առաջին հորիզոնականում թանկարժեք և կիսաթանկարժեք քարերն են՝ ԱՄՆ արտահանման մոտ 15%-ը։ Հետո խմիչքն է՝ հանքային ջուր, կոնյակ, գինի, որը կազմում է ԱՄՆ արտահանման մոտավորապես 10%-ը։ Սրանց հաջորդում են բանջարեղենային պահածոները, հետո՝ կաթնային արտադրանքը։ Մնացած ապրանքներն ավելի քիչ տեղ ունեն արտահանման մեջ։

- Ինչպե՞ս սա կանդրադառնա Հայաստանից ԱՄՆ արտահանման վրա։ 

Հայաստանի համար գործող մաքսատուրքը, նույնիսկ բարձրացումից հետո, համեմատած մյուս պետությունների հետ՝ ամենացածրերից է։ Թրամփը շարժվում է հետևյալ տրամաբանությամբ. այն պետությունը, որը կիրառում է մաքսատուրք ԱՄՆ-ի նկատմամբ՝ ապրանք ներմուծելու համար, մոտավորապես դրա կեսն էլ սահմանում է ԱՄՆ-ն։ Օրինակ, եթե Ճապոնիան կիրառում է 46% մաքսատուրք ԱՄՆ-ից ներմուծած ապրանքների վրա, ԱՄՆ-ն այսօրվանից կիրառելու է 24%, Չինաստանը՝ 67%, ԱՄՆ-ն՝ 34%, սակայն մինիմալը 10%-ն է, որը վերաբերում է Հայաստանին։ Համեմատության մեջ ՀՀ ապրանքների մաքսատուրքն ամենաքիչն է։ Սա, իհարկե, որոշակի խոչընդոտ կարող է հանդիսանալ մեր արտահանման համար, բայց պետք է հասկանալ, որ դեպի ԱՄՆ մեր արտահանումը ընդհանուրի մեջ փոքր է. հիմնականում այնպիսի ապրանքներ ենք արտահանում ԱՄՆ, որոնք կարող են փոխարինվել։ Որոշակի հավանականություն կա, որ այդ ապրանքների արտահանումը կրճատվելու է, բայց ոչ՝ մեծ չափով։ Պիտի հաշվի առնենք, որ այս մաքսատուրքերը գործելու են բոլոր պետությունների համար։ Եվ քանի որ մեր տարածաշրջանում ամենամեծ պետությունը Ռուսաստանն է, սա ևս նպաստելու է նրան, որ Ռուսաստանի հետ տնտեսական կապերն ամրապնդվեն։ 

Անժելա Պողոսյան