Արցախի կարգավիճակի հարցում նշաձողի իջեցման ու դրա հնարավոր հետևանքների, Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչման պահանջի, ՀՀ-ից ՌԴ-ին ուղղված ուղերձների վերաբերյալ Radar Armenia-ի հարցերին պատասխանել է Պահպանողական կուսակցության նախագահ Միքայել Հայրապետյանը:

- Պրն Հայրապետյան, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ միջազգային հանրությունն ասում է՝ «իջեցրեք Արցախի կարգավիճակի համար սահմանած նշաձողը և մեծ կոնսոլիդացիա կապահովեք Հայաստանի և Արցախի շուրջ»։ Սա ի՞նչ է նշանակում, ո՞րն է այն նշաձողը, որ կարող է իջեցվել։

- Փոքր-ինչ թերահավատ եմ Նիկոլ Փաշինյանի՝ միջազգային հանրության ուղերձի ճշգրիտ փոխանցման հարցում: Այդպիսի բան նրանից կարող էր պահանջել միայն Ռուսաստանը, իսկ Ռուսաստանն այսօր ոչ թե միջազգային հանրությունն է ներկայացնում, այլ այդ հանրության «իզգոյ» հատվածը: Մի հարցում, սակայն, Փաշինյանը ճիշտ է, ոչ թե կարգավիճակը պետք է բխի Արցախում ապրող բնակչության հիմնարար իրավունքներից, այլ այդ իրավունքներից պետք է բխի Արցախի կարգավիճակի հարցը, ինչպես մշտապես եղել է: Արցախի անկախության նշաձողը կարող է ժամանակավորապես իջեցվել միայն միջազգային մանդատի աստիճանի: Ոչ մի քայլ դրանից վար, այլապես Արցախը կկորսվի վերջնականապես:

- Արդյո՞ք այդ նշաձողն իջեցնելուց հետո Արցախի ժողովրդի անվտանգային խնդիրները կլուծվեն։

- Նայած՝ մինչև ուր կիջեցվի: Եթե իջեցվի Ադրբեջանի կազմ Արցախի ընդունման, ապա բացարձակապես որևէ անվտանգային երաշխիք չի կարող լինել: Դա ինքնախաբեություն կլինի:

- Ըստ Փաշինյանի՝ միջազգային հանրությունը հստակ ասում է, որ լինել աշխարհի միակ երկիրը, որը երկկողմ մակարդակում չի ճանաչում Թուրքիայի դաշնակից Ադբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, մեծ վտանգ է ոչ միայն Արցախի, այլև՝ Հայաստանի համար։ Արդյո՞ք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչումը նշանակում է Արցախի կարգավիճակի հարցից հրաժարում։

- Կրկնեմ՝ վստահ չեմ, թե միջազգային հանրությունը մեզնից պահանջում է Արցախով հանդերձ Արդբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչում: Անշուշտ, հնարավոր են այնպիսի ձևակերպումներ, որոնցով կճանաչենք Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը, սակայն տեղ կթողնվի Արցախի հետագա կարգավիճակի վիճարկման համար: Աշխարհում ոչ մի բան սև-սպիտակ չէ՝ ի հեճուկս մեր իշխանությունների աշխարհընկալման, առավել ևս՝ դիվանագիտությունը: Ըստ այսմ էլ՝ Արցախի հարցից հրաժարում չի լինի, եթե Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչման դիվանագիտական ընդունելի ձևակերպում համաձայնեցվի:

- Փաշինյանը նշել է, որ Սոթք-Խոզնավար հատվածում Ադրբեջանի ներխուժման վերաբերյալ ՀԱՊԿ-ի արձագանքը ձախողում է կազմակերպության համար։ Այս հայտարարությամբ նա ի՞նչ ուղերձ է հղում ՌԴ-ին։

- Փաշինյանը երկրորդ անգամ հրապարակավ կրկնեց նույն միտքը և շատ ճիշտ արեց: Պուտինն ասել է, որ եռակողմ հայտարարության տեքստն անձամբ է գրել, ուստի, թող բարի լինի՝ կատարել իր պարտավորությունը: Իսկ եթե չի ուզում կամ չի կարողանում կատարել, ապա Հայաստանը բնական իրավունք և պարտավորություն ունի՝ այլ տեղերում հուսալի գործընկերներ փնտրելու: Սա էր այդ ուղերձի էությունը, ինչը ողջունելի է:

- Այս համատեքստում ինչպե՞ս կգնահատեք ռուս խաղաղապահների կողմից հայ պատգամավորների մուտքն Արցախ արգելելը։

- Պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո Պահպանողական կուսակցությունը, ի տարբերություն այսօր սահմանին մերժվող ու պատերազմի թեժ պահին փողոց դուրս եկածների, հայտարարել է, որ Արցախը միմյանց միջև կիսեցին Ռուսաստանն ու Թուրքիան: Ռուսաստանն իր տարածքն է համարում Արցախի՝ իր «խաղաղապահների» վերահսկած հատվածը՝ իրեն պահելով տիրոջ իրավունքների մեջ: Արցախի ադրբեջանական և ռուսական տարածքների միջև միակ տարբերությունն այն է, որ ռուսական հատվածում հայեր ապրում են, թեև՝ ամենօրյա տագնապների մեջ: Դա նաև ապտակ էր Հայաստանին, որից Հայաստանը հետևություններ պետք է անի: Հիշենք, որ պատմական հայրենիք և մեր մշակութային բազմահազարամյա կոթողների արեալ լինելուց առաջ՝ Արցախն այն մարդիկ են, որոնք ապրում են և ապրելու են այնտեղ: Ռուսաստանն իր արգելանքի այդ քայլով մեկ անգամ ևս հիշեցրեց, որ հայ մարդիկ, անգամ ՀՀ ԱԺ մոլի ռուսասեր պատգամավորներն, իր համար ոչինչ են:

Մարիամ Սարգսյան